کانی شناسی، زمین شیمی و الگوی پیدایش کانه زایی مس با میزبان رسوبی در شمال- شمال غرب تربت حیدریه

منطقه مورد مطالعه در پهنه ایران مرکزی و زیر پهنه سبزوار و در 40 کیلومتری شمال- شمال غرب تربت حیدریه، واقع شده است. کانه زایی مس در این منطقه، به صورت چینه سان و چینه کران در واحدهای تخریبی ائوسن- الیگوسن رخ داده است. کانی سازی در این گستره به طور پراکنده و منقطع، به صورت کانسارهای اسفیز، قندو و قنچی و اندیس های متعددی مشاهده می شود. توالی قرمز قاره ای ائوسن- الیگوسن از پایین به بالا از چهار واحد سنگی تشکیل شده است: واحد (em1) شامل مارن های قرمز و خاکستری، واحد (eos) شامل ماسه سنگ های قرمز، واحد (eoc) شاملکنگلومرای قرمز با میان لایه هایی از ماسه سنگ و واحد (osc) متشکل از ماسه سنگ های خاکستری و کنگلومرا و سیلتستون. کانی سازی در کانسار اسفیز در امتداد گسل ها و شکستگی ها به صورت رگه ای و چینه کران eoc)) درحضور سیمان کلسیتی و کانی های مافیک رخ داده است. در کانسار قندو کانه سازی در افق احیایی ماسه سنگی به صورت لایه ای و چینه سان در حضور فسیل های گیاهی صورت گرفته است. کانه سازی در کانسار قنچی در واحدهای کنگلومرایی ((eoc بر اثر جانشینی سولفیدهای مس در دانه های آواری و کانی های مافیک رخ داده است. این کانسارها دارای کانی های کالکوسیت، بورنیت، پیریت، مگنتیت، کوولیت، دیژنیت، کوپریت، مالاکیت و کریزوکلا می باشند. هم چنین ماده معدنی در این کانسارها با بافت دانه پراکنده، جانشینی، رگه- رگچه ای و پرکننده فضای خالی دیده می شود. دگرسانی غالب در این کانسارها از نوع شستشو (bleaching) می باشد. مطالعات ژئوشیمیایی صورت گرفته در تمام کانسارهای مورد مطالعه همبستگی مثبت بین مس و نقره را نشان می دهند که بیشترین فراوانی را در افق های کانه دار دارند. با توجه به ویژگی های خاص کانی سازی در این منطقه، می توان این کانه زایی را از نوع مس با میزبان رسوبی و از گونه redbed دانست